In 2018 berichtten de kranten dat de ontwikkeling van het lokale bestuur op Sint-Eustatius de verkeerde kant opging. Zo maakte het dagblad Trouw op 8 februari 2018 melding van bestuurlijke chaos, die had geleid tot ‘wetteloosheid en financieel wanbeheer’. De staatssecretaris van Koninkrijksrelaties zag zich genoodzaakt tot ingrijpen: het lokale bestuur werd buiten werking gesteld en vervangen door een door de staatssecretaris benoemde regeringscommissaris.

Oude kaarten zijn een opslagplaats van informatie en bieden dus een interessante blik op de kennis, maar ook op de interesse van kartografen en hun opdrachtgevers in het verleden. De kaarten die in dit artikel aan de orde komen zijn daar mooie voorbeelden van. Op de Nederlandse kaarten zijn aanvankelijk veel geografische namen in het Portugees aangegeven, en zo loop je op je zoektocht onverhoeds tegen de koloniale voorganger aan, die door de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) van het eiland is verdreven. Dit artikel is het verslag van een zoektocht naar de oorsprong van de naam van de keten van eilandjes tussen Pamban Island en Mannar Island.

In de collecties van het Allard Pierson / De Collecties van de Universiteit van Amsterdam (UVA) bevindt zich een uniek exemplaar van de wandkaart van Europa van Jodocus Hondius. Dit exemplaar overleefde de eeuwen door de manier waarop het is bewaard: de kaart (totaal formaat 104 x 126 cm), gedrukt op zes bladen (elk 52 x 42 cm), is in twintig rechthoekige delen van 31,5 x 21 cm elk gesneden, op karton geplakt en als een boek in een cassette bewaard, waardoor de kaart in perfecte staat is en prachtig van kleur. Plaatsnamen zijn op de achterkant van de twintig segmenten geschreven, corresponderend met de plaats op de kaart op de voorkant.

Lees het volledige artikel in jaargang 40 (2021), no. 1 van Caert-Thresoor.

De stedenatlas van Joan Blaeu is vermaard in binnen- en buitenland. De lezer kan zich vergapen aan honderden stadsplattegronden en beschrijvingen van Nederlandse en Vlaamse steden. Voor het vergaren van informatie voor dit omvangrijke werk heeft Blaeu zich grote moeite getroost, maar hoe ging hij te werk? Door een brief die hij in 1649 naar het Zeeuwse stadje Brouwers haven stuurt, krijgt u een kijkje in de keuken van deze wereld-beroemde drukker en kartograaf.

Lees het volledige artikel in jaargang 40 (2021), no. 1 van Caert-Thresoor.

De Novus Atlas Sinensis van de Jezuïet Martino Martini, door Joan Blaeu in 1655 in Amsterdam uitgegeven, was de eerste in een westerse taal in Europa verschenen provincieatlas van China. Deze atlas zou tot het begin van de achttiende eeuw voor Europese kartografen het model worden voor de weergave van China. De atlas was samengesteld uit een overzichtskaart, vijftien provinciekaarten, een kaart van Japan en Korea, 171 bladzijden met geografische beschrijvingen in het Latijn, en een lijst van coördinaten van meer dan 1750 plaatsen. Om een begrip te krijgen van de door Martini gevolgde karteermethode is het essentieel na te gaan hoe die coördinaatwaarden werden verkregen.

Lees het volledige artikel in jaargang 40 (2021), no. 1 van Caert-Thresoor.

Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw, toen de Nederlandse Waddeneilanden door het (zeebad)toerisme in de belangstelling kwamen te staan, verschenen ook talrijke beschrijvingen en publicaties daarover. Tot de eerste daarvan behoren die van botanici als Frederik Willem van Eeden (vanaf 1867) en Franciscus Holkema (1870); veel later zou de bekende Jac. P. Thijsse in hun voetspoor treden. Als voorlopers van dit genre zijn in zekere zin de reisverslagen van de Luikse hoogleraar Jan Ackersdijck te beschouwen, die in september 1826 de eilanden Texel tot en met Borkum bezocht. Hij was van mening dat informatie en kennis, die ter plaatse wordt vergaard, nuttig is voor de beeldvorming van degenen die zich met de geschiedenis en economie van staten bezighouden. Zijn reisverslagen bevatten, naast algemene, dan ook historische informatie.

Lees het volledige artikel in jaargang 39 (2020), no. 4 van Caert-Thresoor.

Sinds 1996 ontsluit de Atlas of Mutual Heritage*, een online database, afbeeldingen en kaarten van de gebieden waarin VOC en WIC actief waren. De recente toevoeging van een serie tekeningen uit twee manuscriptversies van het boek Amboinse Oorlogen, dat de gebeurtenissen van de Grote Ambonse Oorlog (1651-1656) beschrijft, illustreert het belang van zulke gespecialiseerde databases voor onderzoek.

Lees het volledige artikel in jaargang 39 (2020), no. 4 van Caert-Thresoor.

De eerste moderne atlas verscheen in 1570 in Antwerpen, dit jaar 450 jaar geleden. Ter gelegenheid daarvan heeft PostNL op 23 maart 2020 het postzegelvel ‘De eerste atlassen’ uitgegeven. Op de zes postzegels waaruit het vel bestaat zijn kaarten te zien uit zes atlassen die in de zestiende en zeventiende eeuw in de Nederlanden zijn verschenen. Naast de kaarten zijn de betrokken uitgevers afgebeeld. Op de postzegels staat de waardeaanduiding ‘Internationaal 1’ voor post tot en met twintig gram met een internationale bestemming. Het postzegelvel is ontworpen door Studio Maud van Rossum uit Amsterdam.

Lees het volledige artikel in jaargang 39 (2020), no. 4 van Caert-Thresoor.
 

Abraham Orteliuspostzegel.

‘You are the first one ever who asked me about Malkvarn.’ Michael Stenquist, gepensioneerd krantenman en vrijwilliger van het Sjöfartsmuseet te Karlshamn, heeft er duidelijk plezier in. ‘This is a great story. You should ask someone to take you there, climb upon it and have a picture taken.’ Om zich meteen lachend te verontschuldigen voor zijn door beroepsdeformatie aangewakkerde suggestie. ‘Behalve wat zeerobben wellicht is daar helemaal niets, het is slechts een kale rots in zee als vele andere. Iedere rots hier heeft een naam, maar vaak is die alleen bekend aan lokale vissers.’

Lees het volledige artikel in jaargang 39 (2020), no. 4 van Caert-Thresoor.

Een promotie-uitgave van de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (K.L.M.) uit de jaren dertig informeerde reizigers tussen Amsterdam en Batavia over bezienswaardigheden, die op het traject de moeite van het bekijken waard waren. Bovendien bevatte dit boekje een fraai en zorgvuldig uitgevoerde kartografische bijlage, die het mogelijk maakte zich enigszins op de route te oriënteren.