Kaartenverzamelingen in Historisch Centrum Overijssel in Zwolle (door Ester Smit, 2010)
Adres en Contactgegevens
Historisch Centrum Overijssel
Ingang: van Wevelinkhovenstraat
Postadres: Eikenstraat 20
8001 BM Zwolle
www.historischcentrumoverijssel.nl
E-Mail: info@historischcentrumoverijssel.nl
Toegankelijkheid
Wie het Historisch Centrum Overijssel (HCO) binnenwandelt komt in een fris, luchtig en transparant gebouw. Dit sluit precies aan bij het motto ‘geschiedenis leeft’. Geschiedenis is voor en van iedereen. De open architectuur moet mensen uitnodigen om drempelloos binnen te wandelen. Beneden is de geschiedenishal. Hier zijn altijd tentoonstellingen met verschillende historische thema’s, die aansluiten op het hedendaagse leven en hedendaagse gebeurtenissen. De studiezaal van HCO is boven. Daar kan men in alle rust de stukken op aanvraag raadplegen. Om originele stukken in te zien is legitimatie verplicht. Onderzoekers en geschiedvorsers doen onderzoek naar archieven, stambomen en oude kaarten.
Profiel en omvang
In de kaartcollecties van het HCO is het onderscheid te maken tussen kaarten die behoren bij een archief en de verzamelde kaarten.
Kaarten die bij een archief horen zijn bijvoorbeeld de provinciale kaarten: Provinciale Waterstaat, Provinciale Planologische Dienst, Kadaster, Stadsarchief Zwolle, Gedeputeerde Staten. Het voert te ver om alle collecties een voor een te behandelen. Hieronder volgt een korte uiteenzetting van de collecties met de mooiste kaarten.
De kaarten van Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten zijn beschreven in inventarissen met toegangsnummers 25, hoewel de kaarten hierin niet zijn opgenomen. Een aparte beschrijving is onder toegangsnummer 25.1 toegankelijk. Helaas is de archivistische context niet altijd even helder. Al met al gaat het om 1422 beschrijvingen van kaarten die betrekking hebben op Overijssel voor de periode 1811-1970.
Dan zijn er kaarten die tot een ouder bestuur behoren. Deze kaarten zijn in 2005 overgedragen uit de Provinciale bibliotheek naar het HCO. De kaarten hadden geen toegang en ook hier ontbrak een historische of archivistische samenhang. Gelukkig hebben de kaarten een voorlopige toegang en er wordt momenteel gewerkt om een goede toegang te vervaardigen.
Er zijn ook nog andere waterstaatskaarten, ongeveer 500 waarvan medio september 2010 de context uitgezocht gaat worden. De kaarten zijn wel te raadplegen en bevinden zich onder toegang 25.5 en 25.7 in de collectie van het HCO. Definitieve beschrijving en digitalisering volgt op termijn.
Een andere collectie zijn de kaarten van Stadsarchief Zwolle 1230-1813 (blok 700). Dit zijn zo’n 300 kaarten. Deze zijn goed toegankelijk en de samenhang met het archief is duidelijk. De beschrijvingen voor de beeldbank zijn bijna gereed en in de herfst van 2010 is het digitaliseringsproject afgerond voor de site Overijssel in Kaart. De prachtige manuscriptkaarten die betrekking hebben op Zwolle en omgeving zijn dan ook in de beeldbank van het HCO te raadplegen.
De verzamelde kaarten vormen een aparte deelcollectie. De Gemeente Zwolle kocht en verzamelde kaarten. Dit zijn er ongeveer 400 in aantal. Momenteel werken twee vrijwilligers hard om de beschrijvingen in de beeldbank te zetten. In de winter van 2010 kan iedereen de kaarten (vaak kopergravures) bekijken in de beeldbank van het HCO. Waarschijnlijk zullen ze ook in Overijssel in Kaart worden geplaatst.
Websites en beeldbanken
De kaarten hierboven genoemd zijn toegankelijk via (voorlopige) inventarislijsten of via de beeldbank van HCO. In september 2010 zullen de manuscriptkaarten van Stadsarchief Zwolle 1230-1813 ook toegankelijk zijn via www.overijsselinkaart.nl. Het is de wens om deze site ieder jaar te vullen met een kaartencollectie van het HCO. Zo wordt er steeds nieuwe informatie toegevoegd en ontstaat er op den duur een prachtige databank van Overijssels kaartmateriaal. Kadasterkaarten waar in deze tekst weinig aandacht aan is besteed, kunnen bekeken worden op www.watwaswaar.nl. Voor meer informatie kijk op www.historischcentrumoverijssel.nl. Om de beeldbank te raadplegen ga naar ‘zoeken en vinden’, klik op ‘databanken’, daarna op beeldbank. Voor een overzicht van de kaartcollecties kijk op: www.archieven.nl.