In 1827 werd bij het legeronderdeel Militaire Verkenningen een ‘lithographisch etablissement’ in het leven geroepen. Het was de tegenhanger van een soortgelijke drukkerij bij de andere afdeling van hetzelfde legeronderdeel, waaraan eerder in dit tijdschrift een artikel is gewijd. Het nieuwe etablissement ontwikkelde zich tot een steendrukkerij, die kartografische producten van hoge kwaliteit leverde. Koeman spreekt van ‘het bijna onovertrefbare hoge niveau van de eerste op steen getekende topografische kaarten’ met als hoogtepunten de rivierkaarten, die er vanaf 1836 werden gedrukt, en uiteindelijk vanaf 1843 ook de Topographische en Militaire Kaart van het Koningrijk der Nederlanden (TMK). Hieraan ging een bewogen geschiedenis vooraf, waarin Jan Egbert van Gorkum de hoofdrol speelde. Hieronder wordt daarvan het eerste gedeelte beschreven. Dit speelde zich af in Gent en omvat de totstandkoming van de lithografische drukkerij. Het vervolg, na de noodgedwongen verhuizing naar Leiden, zal in een afzonderlijke bijdrage in een volgend nummer van Caert-Thresoor worden beschreven.
Portret van Jan Egbert van Gorkum door Johann Peter Berghaus, naar anoniem, 1862. Rijksmuseum, RP-P-1903-A-23112.
Lees het volledige artikel in jaargang 41 (2022) no. 2 van Caert-Thresoor.
DR. F.W.J. SCHOLTEN is oud archiefinspecteur van Gelderland. Hij promoveerde in 1989 in Utrecht op een proefschrift over topografische militaire kaarten en stadsplattegronden uit de periode voor 1795.
Caert-Thresoor verschijnt 4 keer per jaar op papier. De redactie plaatst de inmiddels verschenen afleveringen met een vertraging van 3 jaar op de website.