In 1758 publiceerde François Houttuyn in Amsterdam de Geographische Oefening, een klein boekje met een nieuwe methode om kinderen aardrijkskunde – lees topografie – te leren. Dit werk wordt als een van de eerste schoolatlassen beschouwd. Zoals veel leerboeken uit die tijd was de tekst opgebouwd uit vragen en antwoorden, die uit het hoofd geleerd moesten worden. Nieuw was dat het werk was voorzien van 22 kaartjes door Christiaan Sepp waarin alle toponiemen door letters en cijfers waren vervangen. In 1760 is het boekje in het Frans vertaald en uitgegeven door J.H. Schneider met als titel Atlas des Enfans; onder deze titel veroverde de methode Europa. In 99 jaar verschenen meer dan tachtig edities in acht talen: Nederlands, Frans, Russisch, Pools, Duits, Italiaans, Spaans en Portugees. De 22 – later 24 – kaartjes zijn steeds opnieuw nauwkeurig gekopieerd; er zijn 21 sets te onderscheiden. De meeste sets verschillen nauwelijks van elkaar en vormen daarom ook een kartobibliografische ‘nachtmerrie’.
Lees het hele artikel in jaargang 39 (2020), no. 1 van Caert-Thresoor.
Wereldkaart uit de Geographische oefening (1758), waarop de leerling zelf de namen van de continenten Europa, Azië en Afrika geschreven heeft (Amsterdam, Allard Pierson UvA, O 61-815).
DR. P.C.J. VAN DER KROGT (1956) is Jansonius conservator bij Allard Pierson, de Collecties van de Universiteit van Amsterdam, en verricht onderzoek in het kader van Explokart.
Caert-Thresoor verschijnt 4 keer per jaar op papier. De redactie plaatst de inmiddels verschenen afleveringen met een vertraging van 3 jaar op de website.
Word nu abonnee van Caert-Thresoor