Ben je gefascineerd door oude kaarten als liefhebber, verzamelaar, student, onderzoeker of collectiebeheerder? Het Netwerk Historische Cartografie organiseert lezingen, bezoeken aan tentoonstellingen, excursies naar erfgoedcollecties en andere activiteiten. Het doel is om een breed publiek samen te brengen om kennis te delen, netwerken te versterken en nieuw kaarthistorisch onderzoek te stimuleren.
Komende activiteiten
15 november 2025, Museumsymposium rond de tentoonstelling “De Zee in Kaart” in samenwerking met het Scheepvaartmuseum in Amsterdam (zie het programma hieronder).
17-18 november 2025, Lezingenprogramma over het digitaliseren, georefereren en publiceren van oude kaarten tijdens de GeoBuzz in Den Bosch, in samenwerking met De Hollandse Cirkel (zie het programma hieronder).
Voorjaar 2026, bezoek aan de kaartencollectie van het Haags Gemeentearchief in kleine groep(en) (meer info volgt binnenkort).
Blijf op de hoogte
Meld je aan voor onze maillijst en ontvang uitnodigingen en updates over nieuwe activiteiten.
Museumsymposium in het Scheepvaartmuseum (Amsterdam, 15 november)
Het museumsymposium, georganiseerd in samenwerking met Het Scheepvaartmuseum, staat dit jaar in het teken van de onlangs in Het Scheepvaartmuseum geopende tentoonstelling De zee in kaart. Deze tentoonstelling presenteert een overzicht van de ontwikkeling van de Nederlandse zeekaart van de zestiende eeuw tot heden. Het symposium behandelt aspecten van de geschiedenis en de toekomst van de zeekaart.
Programma
| 13.00 uur | Inloop |
| 13.30 uur | Welkomstwoord door Jeroen van der Vliet (hoofd collecties, Het Scheepvaartmuseum) |
| 13.40 uur | Introductie Netwerk Historische Cartografie – Martijn Storms (conservator kaarten en atlassen, Universitaire Bibliotheken Leiden) |
| 13.50 uur | Vloeiende lijnen. Over de relatie tussen de kaart en zeeschap – Djoeke van Netten (universitair hoofddocent, Universiteit Amsterdam) |
| 14.10 uur | Zeekaarten boven water. Kartografisch materiaal herontdekt bij de UB Amsterdam – Reinder Storm (conservator kartografie, geografie en reizen bij het Allard Pierson, UB UvA) |
| 14.40 uur | Korte pauze |
| 15.00 uur | Einde van de gedrukte zeekaart? – Gilbert de Bruin (Hydrografische Dienst, Den Haag) |
| 15.20 uur | De zee in kaart. Uitgangspunten en uitwerking van de tentoonstelling – Diederick Wildeman (conservator zeevaartkunde en bibliotheekcollecties, Het Scheepvaartmuseum) |
| 15.50 uur | Nawoord met afsluitende borrel en gelegenheid om de tentoonstelling te bezoeken |
Over de tentoonstelling
Het eerste deel van de tentoonstelling De zee in kaart laat in vogelvlucht de ontwikkeling van de Nederlandse zeekaart zien vanaf de zestiende eeuw tot heden. Vanaf het verschijnen van de eerste leeskaartboekjes (zeemansgidsen) loopt het naar de bloei van de Nederlandse productie van zeeatlassen van Blaeu en Van Keulen. Uit de negentiende- en twintigste eeuw zijn vooral kaarten van de wateren rondom Nederland en de voormalige koloniën te zien, maar ook de watersportkaarten die vanaf de jaren zestig verschijnen. Het tweede gedeelte van de tentoonstelling gaat over het maken van een zeekaart. Het laat zowel het werk op het water als de productie van een kaart zien.
Aanmelden
Het symposium is gratis. U kunt zich via onderstaande button met één introducé aanmelden. Wij kijken er naar uit u te mogen ontvangen tijdens dit 32e Museumsymposium.
Het Netwerk Historische Cartografie en digitale toepassingen op oude kaarten (GeoBuzz in Den Bosch, 17-18 november)
Nederland kent heel veel oude kaarten verzamelingen. Bij veel bibliotheken en archieven zijn gedigitaliseerde kaarten beschikbaar. Vaak worden de kaarten ook gegeorefereerd en op internet gepubliceerd, op GIS-websites of geïntegreerd in bredere historische projecten. Voor georefereren is steeds meer handzame software beschikbaar zoals de programma’s Allmaps en OldMapsOnline, zodat de hoeveelheid gegeorefereerde historische kaarten snel toeneemt. Doel van deze lezingencyclus is om inzicht te geven in een aantal interessante initiatieven op dit gebied. Doel is ook om te reflecteren op de lange termijn. Hoe ziet dit landschap er over een tijdje uit? Zijn er coördinatormechanismen nodig? In de serie komen kaartconservatoren aan het woord, bouwers van websites met historische kaarten voor het grotere publiek of het onderwijs. Ook worden een aantal onderzoeken gepresenteerd waarbij gedigitaliseerde historische kaarten een rol spelen.
De cyclus is georganiseerd in samenwerking tussen de Stichting de Hollandse Cirkel en het Netwerk Historische Cartografie. De lezingen vinden plaats in zaal Dexter 19. Toegang is gratis en tickets zijn te bestellen via de website https://geobuzz.nl/.
Programma
Maandag
| 11.30-12.15 uur | Peter Laarakker & Martijn Storms (Universiteit Leiden), Het Netwerk Historische Cartografie en digitale toepassingen op oude kaarten |
| 13.00-13.45 uur | Willem Vletter (Geomares), Extractie uit historische kaarten met AI en GIS tools Robin Ammerlaan (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), Landschapsmonitoring: Verandering in tijd en ruimte |
| 14.15-15.00 uur | Marco van Egmond (Universiteit Utrecht), Oude kaarten georefereren: nut en noodzaak |
| 15.30-16.15 uur | Richard Witmer (Kadaster), Topotijdreis 10 jaar, een groot succes! Rombert Stapel en Thomas Vermaut (KNAW), HisGIS |
Dinsdag
| 11.30-12.15 uur | Johan Feikens (Fryske Akademy), Digitale vensters op het verleden. Het Historisch Kadaster en de reconstructie van het Friese kustgebied in de vroege middeleeuwen |
| 13.00-13.45 uur | Martin Hendriks (Natuurhistorisch Museum Maastricht), Isaac van Geelkercken (1615-1672), landmeter in Gelderland |
| 14.15-15.00 uur | Jules Schoonman en Martijn Meijers (TU Delft), Allmaps Bureau De Geomaten, Watertijdreis |
| 15.30-16.15 uur | Tim Jonker (EduGIS), EduGIS en het gebruik van historische kaarten |
Denk mee
Zijn er bepaalde thema’s of kaartencollecties die je graag zou willen zien? Of heb je een tip voor een bezoek aan een tentoonstelling of andere activiteit? Ideeën zijn van harte welkom, neem contact op via info@historische-cartografie.nl.
Geschiedenis
In 1984 vond de eerste activiteit plaats van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Kartografie. Daarna volgden vele studiedagen en bezoeken aan kaartencollecties in Nederland en België volgden. Formeel gezien viel het Netwerk Historische Cartografie tot 2024 onder het GIN (GEO-Informatie Nederland), toen nog onder de naam Werkgroep voor de Geschiedenis van de Kartografie (WGK). Nu is het Netwerk ondergebracht bij de Barent Langenes Stichting (BLS), de stichting die Caert-Thresoor uitgeeft. De activiteiten zullen, zoals voorheen, door een zelfstandige commissie worden georganiseerd.
Een nieuwe naam
We gaan vanaf 2025 verder onder een nieuwe naam die een breed publiek aanspreekt. Hoewel ‘werkgroep’ voor sommigen vertrouwd klinkt, sluit deze term minder aan bij jongere generaties. Op basis van de uitgebrachte stemmen heeft de commissie de winnaar geselecteerd: Netwerk Historische Cartografie, wat afgekort zal worden als ‘Netwerk’.
Commissie (sinds 2025)
Anna de Bruyn
Joost Dijkhuizen
Marissa Griffioen (secretaris)
Peter Laarakker
Peter Quirijnen (penningmeester)
Anne-Rieke van Schaik (secretaris)
Martijn Storms (voorzitter)